نویسنده: مرتضی صمدیچاپ کتابتاریخ انتشار: 1402/4/30 ساعت 09:00:00بازدید: 5070امتیاز 0 از 0 نظر
معیارهای ارزشیابی معلم در جهت رشد و پیشرفت روز افزون معلمان وضع شده اند. امروزه به این معیارها بیش از هر زمان دیگری توجه می شود. البته این موضوع در همه کشورها اهمیت دارد؛ هر چند برخی از کشورها اهمیت بسیار بیشتری به این موضوع می دهند. از آنجایی که ارزشیابی برای بهبود وضعیت فعلی معلم انجام می شود توجه به آن از سوی معلم ضروری است. مدیران و بزرگان مدرسه همواره به ارزشیابی اهمیت می دهند. بسیاری از آنها خود با توجه به موضوعات مهم، فرم ارزشیابی طراحی می کنند. معلمان لازم است که هر ساله مورد ارزشیابی قرار بگیرند.
ارزشیابی معلمان
ضروری است که ارزشیابی معلمان در تمامی مقاطع تحصیلی انجام شود. معیارهای ارزشیابی معلم موضوع دور و عجیب و غریبی نیست. بدیهی است که تمامی معلمان باید صلاحیت تدریس داشته باشند؛ در غیر این صورت، آموزش و یادگیری دانش آموزان با مشکلات بسیاری مواجه می شود. آموزش و پرورش به تمامی مدارس اطلاع رسانی می کند که طبق معیارهای مشخص شده به ارزشیابی معلمان بپردازند. تا کنون فرم های ارزشیابی معلمان شامل 6 بخش اصلی و اساسی بوده است که تلاش می شود وضعیت معلم در این 6 بخش با استفاده از سوال های مرتبط سنجیده شود. انسان همواره به ارزیابی و ارزشیابی نیازمند است.
معیارهای ارزشیابی معلم برای او مانند معیارهایی برای زندگی است. مدرسه خانه دوم دانش آموزان است و معلم به اندازه پدر و مادر در تربیت و آموزش دانش آموز وظیفه دارد. در برخی موارد و شاید اکثر آنها، وظیفه معلم بسیار بیشتر از پدر و مادر است. با توجه به حسابی که بر روی معلمان باز می شود و وظیفه ای که مدیر و آموزش و پرورش دارد، ارزشیابی معلمان یکی از ضروری ترین کارها برای انجام هرچه بهتر این مسئولیت است. به این صورت همواره وضعیت معلم و میزان شایستگی او نمایان می شود و مدیر می تواند درباره معلم خود تصمیم بگیرد.
معیارهای ارزشیابی
تعریف معیارهای ارزشیابی معلمان
تعریف معیارهای ارزشیابی معلمان می تواند برای همه افراد این قشر بسیار کمک کننده باشد. امروزه تمامی کارکنان آموزش و پرورش مورد ارزیابی دقیق قرار می گیرند. به همین خاطر است که هیچ معلمی این موضوع را نادیده نمی گیرد. آموزش و پرورش، همواره در تلاش است که دانش آموزان پیشرفت کنند و به موفقیت برسند؛ به همین خاطر با استفاده از ارزشیابی معلمان، آنها را به چالش می کشد. معیارها و ملاک های مختلفی درباره معلمان مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. یکی از مهمترین و اساسی ترین معیارها، بررسی وضعیت رفتاری فرد است. این تک عنوان شامل زیر عنوان های مهم و اساسی مختلفی می شود.
از جمله مهمترین معیارهای ارزشیابی معلم، رفتار است. وضعیت رفتاری به طور کامل و جامع مورد بررسی قرار می گیرد. یکی از موارد مهم که تعیین کننده وضعیت رفتاری معلم است؛ نوع رفتار معلم با سایر همکارانش است. از آنجایی که وضعیت دینی معلم بر روی دانش آموزان تاثیر می گذارد، این موضوع نیز بسیار مهم است. معلم خوب می داند که چگونه با دانش آموزان رفتار کند. این موضوع سبب می شود که دانش آموزان بیاموزند که در جامعه چگونه رفتار کنند. معلم خوب باید همچون مادر و پدر دانش آموز، دلسوزی کند و مسئولیت پذیر باشد. در غیر این صورت، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد.
تمام معیارهای ارزشیابی معلم با هدف خاصی قرار داده شده اند. به طور کلی ارزشیابی معلم، روشی برای یافتن میزان شایستگی معلمان است. رفتن به دنبال ارزش های هر معلمی، میزان شایستگی او را برای ما روشن میکند. یکی از معیارهای مهم که بسیاری از ارزش های فردی را نمایان می کند رعایت نظم است. انسان منظم همواره برای خود و دیگران ارزش قائل می شود. این موضوع نشان دهنده شخصیت بزرگ و عزیز او است. آموزش و پرورش، به تمام معیارهای ارزشیابی بها می دهد و از معلمان عزیز نیز تقدیر و تشکر می نماید.
کلاس درس
شناسایی و اولویت بندی معیارهای ارزشیابی معلم
شناسایی و اولویت بندی معیارهای ارزشیابی معلم ممکن است از نظر هر کس متفاوت باشد. به طور کلی 6 مرحله اساسی در ارزشیابی معلمان وجود دارد. می توانیم به صورت موردی به این موارد بپردازیم:
رفتار معلم: می دانید که هر سازمان و جامعه یک سری الگوهای رفتاری مشخص دارند. میزان سازگاری فرد با این الگوها می تواند نشان دهنده صلاحیت و عدم صلاحیت او باشد. به طور کلی این معیار شامل هر نوعی از ویژگی رفتاری می شود.
تشویق: انسان همواره نیاز دارد که بابت کارهای خوبی که انجام می دهد مورد تشویق قرار بگیرد. در دوره های ارزیابی ممکن است افرادی موفق به کسب تقدیرنامه شوند. این تقدیر و تشکر سبب پرورش انگیزه های فردی می شود؛ به همین خاطر است که همواره توجه به آن ضرورت دارد.
عملکرد معلم: بر دوش هر معلمی وظایف متعدد قرار داده شده است. این موضوع می تواند نتیجه کار و وضعیت وظایف محول شده را روشن سازد. به طور کلی، عملکرد یکی از معیارهای ارزشیابی معلم است که بسیار مهم می باشد.
دانش و مهارت شغلی و افزایش آن: بهبود عملکرد فردی با استفاده از ارتقای دانش، به بهترین شکل ممکن انجام می شود. به این صورت اثربخشی و کارایی معلم افزایش چشمگیری می یابد.
ارائه پیشنهاد سازنده و خلاقیت: امروزه جامعه معلمان به ارائه پیشنهاد های ساده و سازنده نیازمند است. این کار با هدف رفع مشکلات شغلی انجام می شود. به این صورت است که عملکرد سازمانی بهبود می یابد. البته این پیشنهادها نیاز به تایید نیز دارد.
گزارشی تخصصی مورد تدوین قرار دادن: از جمله معیارهای ارزشیابی معلم تدوین گزارشات مهم است. تمامی معلمان در طول تحصیل و ارزیابی دارای تجربیات گوناگونی هستند. از این طریق معلمان می توانند تمامی تجربیاتشان را مستندسازی نمایند. این روش برای انتقال تجربه به سایرین بسیار خوب است. معلمان همواره به تجربیات هم توجه دارند و اهمیت می دهند.
معلم ماهر
معیارهای ارزشیابی معلمان مقاطع مختلف با هم یکی است؟
معیارهای ارزشیابی معلمان مقاطع مختلف با هم یکی است؟ درباره این موضوع که ارزشیابی معلمان در هر مقطعی اهمیت دارد هیچ جای شکی نیست. اما این پرسش خوبی است که آیا ارزشیابی در مقاطع مختلف یکی است یا تفاوت دارد؟ بدیهی است که ارزشیابی در مقاطع مختلف، ممکن است مشترکاتی داشته باشد؛ اما از آن جهت تفاوت هایی نیز دارد. در هر مقطع اولویت ها متفاوت می شوند و با توجه به سن دانش آموزان، ملاک ها کمی متفاوت می شوند. اما مثلا همچنان رفتار و اخلاق فرد موضوعی مهم است که نمی توان هرگز از آن چشم پوشی کرد.
معلمان مقاطع مختلف
معیارهای ارزشیابی معلم در هر مقطع باید به گونه ای باشند که معلم، با انگیزه و کارآمد شود. از این طریق است که تدریس، اثر بخش و دانش آموز، موفق می شود. از آنجایی که میان مقاطع مختلف تمایز وجود دارد؛ پس قطعا معیارهای ارزشیابی آنها نیز متفاوت است. در دانشگاه فرهنگیان نیز ما گرایشی جدا به نام آموزش ابتدایی داریم. این موضوع نشان می دهد که تدریس به سنین مختلف و مقاطع مختلف، نیاز به رعایت اصول اساسی دارد. در میان مقطع متوسطه دوم با مقاطع قبلی تفاوت بسیار است. سال های پایانی مدرسه، به دلیل نزدیک شدن به دانشگاه همواره دارای اهمیت است. خوب است که تمامی مقاطع با توجه به اهمیت بسیار زیادی که دارند مورد توجه دقیق قرار بگیرند. به این صورت، معلمان انگیزه بیشتری پیدا می کنند و دانش آموزان وضعیت تحصیلی بهتری خواهند داشت.
چه کسی معیارهای ارزشیابی معلمان را تعیین می کند؟
چه کسی معیارهای ارزشیابی معلمان را تعیین می کند؟ خوب است که این سوال را با عنوان چه کسانی معیارها را تعیین می کند بپرسیم. بدیهی است که امری به این مهمی، توسط افرادی عاقل و کاربلد انجام می شود. معیارها باید به گونه ای باشند که هم وضعیت معلمان نمایان شود و هم سبب پیشرفت آنها شود. در واقع، طرح ارزیابی معلمان با مطالبه صنفی خودشان شروع شد. آموزش و پرورش برای این کار بودجه گذاشت و آن را اجرایی کرد و ایده های نابی داد تا به این صورت معلمان نیز بتوانند ارتقا بیابند و حقوقشان افزایش یابد.
در قانون و در برنامه ششم توسعه ماده 63 ضروری است که از نظام رتبه بندی استفاده شود. معیارهای ارزشیابی معلم بر اساس این قانون پدید آمده اند. برای معلمان همواره باید راهی برای پیشرفت وجود باشد. تنها به این طریق است که افراد انگیزه برای رشد پیدا می کنند. بدیهی است که به دنبال رشد و ارتقای فرد، حقوق او نیز افزایش پیدا می کند. برای ارزیابی معلمان، ابتدا 400 ملاک وجود داشته که آموزش و پرورش در آخر تنها 12 ملاک را برگزیده است. این شاخص ها به طور کاملا منطقی برگزیده شده اند. به طوریکه تمام افراد توانایی دستیابی به آنها را داشته باشند.
ارزشیابی معلمان
به طور کلی معیارهای ارزشیابی معلم در طول زمان تغییرات مختلفی کرده اند. البته تمامی این تغییرات در راستای بهبود اوضاع انجام پذیرفته اند. امروزه در ارزیابی معلم چاپ کتاب و مقاله نیز اهمیت پیدا کرده و به طور کلی رزومه معلم می تواند بسیار یاریگر او باشد. ملاک ها و معیارهای منطقی و دست یافتنی در ارزشیابی معلمان قرار داده شده است. در واقع هر گونه فعالیت افراد که سبب آسان شدن کار معلمی شود، امتیاز دارد. چشم پوشی از دریافت امتیاز در واقع چشم پوشی از دریافت حقوق بیشتر است.
آیا بررسی معیارهای ارزشیابی معلمان می تواند کمک کننده باشد؟
آیا بررسی معیارهای ارزشیابی معلمان می تواند کمک کننده باشد؟ با توجه به اهداف متعددی که برای ارزشیابی ها در نظر گرفته شده است؛ بله. البته لازم است که تمامی اصول و قوانین ارزیابی به طور دقیق انجام شوند. در هر ارزیابی، ارزیابانی وجود دارند که کارکنان زیر نظر آنها قرار می گیرند. این ارزیابان تشکیل شده از همکاران، رئیسان، مقام های مافوق و ارباب رجوع هستند. با توجه به این موضوع، معلمان از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار می گیرند. مقام مافوق، به معلم دستوراتی می دهد که معلم وظیفه انجام آنها را دارد. در اینجا ارزیابی کننده، مقام مافوق و معلم، ارزیابی شونده است.
معیارهای ارزشیابی معلم بسیار اهمیت دارند. به همین خاطر همواره کسی هست که کارهای مقام مافوقی که ارزیابی می کند را انجام دهد. به این فرد، تایید کننده نیز گفته می شود. مسئولیت او از نظر سازمانی فقط و فقط انجام کارهای ارزیابی کننده می باشد. مدیر و سرپرست در ارزیابی معلمان نقش ویژه ای دارند. به همین خاطر است که مرئوسان جهت رسیدگی به کارهای مدیران وجود دارند. برای ارزیابی بهتر، خوب است که از همکاران افراد نیز استفاده و سوال شود. تمامی این موارد سبب می شوند که ارزشیابی به بهترین صورت و نحو ممکن انجام شود.
معلمان و ارزیابی
معیارهای ارزشیابی معلم آن زمان کمک خود را نشان می دهند که پای خانواده ها و دانش آموزانشان به میان می آید. ارباب رجوعی که با معلم در ارتباط بوده ممکن است نظرات خاص خود را داشته باشد. استفاده آنها از اطلاعات و خدماتی که توسط معلم ارائه شده، سبب می شود که نظر ارباب رجوع در راستای ارزیابی کمک کننده باشد. نادیده گرفتن این افراد اصلا منطقی نیست؛ اما تنها توجه به این افراد هم کافی نیست. چرا که بررسی تخصصی نیز ضرورت دارد و معلم باید از همه زوایا، مورد ارزیابی قرار بگیرد. ممکن است که هر موضوع شخصی، سبب شود که نظری خصوصی بیان شود.
تمامی فعالیت ها، کارها، طرح ها و وظایفی که بر عهده معلم بوده. در واقع، این موارد، سبب می شوند که فرد در چهار چوب انتظارات مدیر قرار بگیرد. البته به شرطی که معلم عملکرد خوبی داشته باشد. گاهی این فعالیت ها با همکاری مدیران و سرپرست ها انجام می شوند و نتیجه آنها متضمن آینده فرد است.
خوب است که فرد پیشنهادهای ساده و سازنده ارائه کند؛ سپس آنها باید توسط شورای پذیرش و بررسی پیشنهادی مدرسه (شورای مدرسه) مورد تایید قرار بگیرند. البته موضوع به اینجا ختم نمی شود؛ ضروری است که به تایید سازمان، اداره، اداره کل، وزارتخانه یا هیئت دولت نیز رسیده باشند.
معلمان غیر رسمی برای ادامه فعالیت ضروری است که حداقل 80 امتیاز از 120 امتیاز را کسب کنند.
بله. افراد می توانند طی یک ماه بعد از ارزیابی، اعتراض نمایند. یعنی بلافاصله بعد از اینکه فرم را دیدند می توانند تا یک ماه اقدام به اعتراض کنند. برای این کار لازم است که اعتراض را به طور کتبی بنویسند و به همراه مستندات، آن را به نزدیکترین اداره آموزش و پرورش تحویل دهند.
نویسنده: مرتضی صمدیچاپ کتابتاریخ انتشار: 1402/4/30 ساعت 09:00:00تعداد بازدید: 5070امتیاز 0 از 0 نظر
