قوانین ویراستاری کتاب

نویسنده: دانیال فرهادی ویراستاری تاریخ انتشار: 1401/11/24 ساعت 09:00:00 بازدید: 519 امتیاز 0 از 0 نظر

قوانین ویراستاری کتاب را می توان همان اصولی دانست که برای ویرایش هر متنی مورد استفاده قرار می گیرند. این قواعد در هر زبانی از جمله زبان فارسی مشخص هستند. زمانی که یک مترجم یا نویسنده از این اصول پیروی نکند، ویراستار موظف است متن ها را با توجه به شناختی که از این اصول پیدا کرده است تغییر بدهد. هر متنی با هر موضوع تخصصی یا غیر تخصصی را می توان به ویراستارهای آموزش دیده ایران تایپیست واگذار کرد. بخش زیادی از آموزه های ویراستاری از طریق تجربه کسب می شود که ویراستارهای این مرکز از این ویژگی برخوردار هستند.

قوانین ویراستاری کتاب چیست؟

قوانین ویراستاری کتاب در ایران تایپیست شامل همه اصلاحاتی می شود که روی یک متن باید اعمال شود. آن اصلاحات به شکل های مختلفی هستند. اولین قوانین تصحیح متن شامل نشانه گذاری و پاراگراف بندی آن می شود. نشانه گذاری فقط به گذاشتن یا برداشتن ویرگول و نقطه محدود نیست. بلکه استفاده از هر نشانه ای است که در جمله باید به کار برده شود. بعد از آن باید به اشتباهات تایپی و غلط های املایی پرداخته شود. در واقع، می توان گفت که پیدا کردن این غلط ها بخشی از قوانین ویراستاری کتاب محسوب می شوند.  

قوانین ویراستاری کتاب با پایان نامه و مقاله متفاوت نیست. اما به دلیل این که ساختار این متن ها با هم فرق دارد، در اعمال اصلاحات به اولویت های آنها توجه می شود. کتاب ها حجم زیادتری از مقاله ها دارند. زمان بیشتری صرف خواندن و اصلاح آنها می شود. به همین دلیل هم ممکن است به مواردی در آنها توجه شود که در مقاله اولویت نداشته باشد. برای ویرایش هر متنی لازم است که از همان ابتدا مشخص شود که قرار است چه نوع ویرایشی روی آن انجام گیرد.  

قوانین ویراستاری کتاب همه انواع ویرایش را در بر می گیرد. بدون آگاهی از این قوانین نمی توان کار ویرایش را به خوبی پیش برد. هر ویراستاری موظف است که پیش از شروع این کار دوره های آموزشی ویرایش را بگذراند. البته آگاهی از این قوانین یک سر ماجرا است و سر دیگر ماجرا مربوط به اعمال این قوانین می شود. قوانینی که در همه جا به صورت یک دستورالعمل باید از آن تبعیت شود. اما نکته مهم در ویرایش زبان فارسی این است که در برخی موارد تنها یک دستورالعمل وجود ندارد.

قوانین ویراستاری کتاب گاهی تفاوت هایی با هم دارند. حتی ممکن است یک قانون در جایی رد و در جایی دیگر پذیرفته شده باشد. همیشه بر سر این قوانین اختلاف هایی در بین استادان این حوزه وجود داشته است. مهم است که ویراستار همه این قوانین را بشناسد و بر اساس دلایل خودش قانونی را انتخاب کند. بر اساس قوانین آموخته شده می تواند ویرایش متن کتاب را ادامه دهد.  

قوانین ویراستاری کتاب

قوانین ویراستاری کتاب توسط چه مرکزی تصویب می شود؟

قوانین ویراستاری کتاب را استادان این حوزه به تأیید می رسانند. فرهنگستان زبان فارسی جایی است که کتاب های زیادی درباره ویرایش به چاپ رسانده است که در آنها درباره این قوانین صحبت شده است. البته منابع دیگری هم هستند که گاهی قوانینی را تأیید می کنند که با قوانین فرهنگستان مغایرت دارند. اما در کل، هر ویراستاری در شروع کار باید قوانین را به طور کامل بشناسد تا بتواند آنها را بر روی متن اعمال کند. در ایران تایپیست می توانید ویراستارهای با سابقه ای را بیابید که همه قوانین کار ویرایش را می شناسند.

بیشتر ناشران سعی می کنند که قوانین ویراستاری کتاب مورد تأیید خود را در یک شیوه نامه تنظیم کنند تا ویراستارها بر اساس آن کار ویرایش را انجام دهند. به این ترتیب، اختلافی بین ویراستارهای یک مجموعه ایجاد نخواهد شد. هر ویراستاری بعد از مطالعه شیوه نامه می داند که چطور باید کارش را ادامه دهد. می توان گفت داشتن شیوه نامه ویراستار را از سردرگمی نجات می دهد.   

قوانین ویراستاری کتاب تعداد مشخصی ندارد و کم هم نیستند. وقتی یک فرد می خواهد ویراستار شود و تازه با آنها آشنا می شود، به نظرش می رسد که چقدر پیاده کردن این قوانین بر روی متن ها کار دشواری است و گاهی حتی ناممکن به نظر می رسد. یعنی ممکن است اشتباهات به سادگی از چشم در بروند و تصحیح نشنوند. اما بعد از مدتی ویرایش متن ها کم کم متوجه می شود که درست است که این کار ساده نیست، اما با کسب تجربه می توان آن را آسان تر کرد.  

لازم است که نویسنده ها و مترجم ها هم قوانین ویراستاری کتاب را بدانند. توجه به اصول و قواعد ویرایش در زمان ترجمه کردن و نوشتن یک متن به کیفیت و ارزشمندی آن کمک بسیار زیادی می کند. اما در نهایت باز هم لازم است که یک ویراستار و یک چشم دیگر هم متن را بخواند و اشتباهات جامانده را برطرف کند. هر چه باشد ویراستارها چشمان تیزبین تری از بقیه خوانندگان متن ها دارند.

قوانین ویرایش کتاب

کدام سایت تمامی قوانین ویراستاری کتاب را برای سفارشات اجرا می کند؟

وب سایت ایران تایپیست را می توان جزء معدود وب سایت هایی دانست که همه قوانین ویراستاری کتاب را در زمان ویرایش اجرا می کند. ویراستارهای زیادی در این مجموعه مشغول فعالیت هستند که برای ورود به این وب سایت آزمون های سختی را پشت سر گذاشته اند. به همین دلیل هم تنها افراد متخصص و کاربلد در این وب سایت مشغول کار ویرایش هستند.  

قوانین ویراستاری کتاب ارائه شده در این وب سایت همگی مورد تأیید فرهنگستان زبان فارسی هستند. سعی شده است که اگر اختلافی بین فرهنگستان و سازمان های دیگر وجود دارد، بر اساس قانونی که فرهنگستان تأیید کرده است عمل شود. همین مسئله کار ویراستارها را یکدست کرده است. همه ویراستارها می دانند که چه مواردی اهمیت بیشتری در متن دارد و کدام موارد هستند که در صورت نداشتن وقت کافی می توان از آنها چشم پوشی کرد. 

قوانین ویراستاری کتاب برای همه ویراستارهای این وب سایت واضح است و همه می دانند که چطور باید متن را اصلاح کنند و چه تغییراتی در متن به بهتر شدن آن کمک شایانی خواهد کرد. هر ویراستاری در همان ابتدای شروع کار موظف است نظر خودش را با نظر مجموعه هماهنگ کند و اختلافی بین آنها وجود نداشته باشد. مثلاً هنوز هم برخی از متخصصان این حوزه بر سر این که «ها» جمع باید منفصل از کلمه قبل خودش نوشته شود یا به آن بچسبد با هم اختلاف دارند.  

قوانین ویراستاری کتاب تنها به موارد فنی مربوط نمی شود. در ویرایش زبانی هم اختلاف نظرهایی بین متخصصان وجود دارد. مثل این که حرف «را» باید کجای جمله قرار بگیرد. برخی از آنها «را» بعد از فعل را به طور کامل غلط می دانند و برخی دیگر استفاده از «را» بعد از فعل را اشتباه نمی دانند و دلایل خودشان را برای توجیه کارشان دارند. تنها نکته مهم که همه ویراستارها باید به آن توجه داشته باشند این است که اگر یک قانون را پذیرفتند، باید آن را در همه متن به صورت یکدست اعمال کنند.  

قوانین ویراستاری کتاب علمی

قوانین ویراستاری کتاب علمی و داستانی متفاوت است؟

قوانین ویراستاری کتاب علمی و داستانی با هم فرقی ندارد. تنها تفاوت آنها را می توان در نحوه اعمال این قوانین دانست. ویرایش کتاب های علمی به طور حتم از کتاب های داستانی کار دشوارتری است. زیرا درک معنای جمله های علمی از جمله های یک کتاب داستان سخت تر است. همین مسئله موجب می شود که برای ویرایش کتاب های علمی با دقت و وسواس بیشتری عمل شود. تنها کسانی می توانند این کار انجام دهند که با محتوای متن آشنا باشند.

یکی از قوانین ویراستاری کتاب در ایران تایپیست این است متن کتاب های علمی را تنها به افرادی واگذار می کند که خود در همان رشته در دانشگاه تحصیل هستند. بیشتر افرادی که سفارش خود را در این وب سایت ثبت می کنند دانشجو هستند و بیشتر افراد همکار با این مجموعه از بین دانشجویان انتخاب شده اند. این روند موجب شده است که بسیار راحت تر از مراکز دیگر بتوان فرد متخصص رشته خود را برای ویرایش پیدا کرد.

قوانین ویراستاری کتاب علمی به صورت مدون وجود ندارد، اما همه ویراستارها همه آنها را می شناسند و در همه متون از جمله داستانی و علمی پیاده می کنند. ویرایش کتاب های علمی به زمان زیادی هم نیاز دارد. اصلاح جمله ها باید حساب شده صورت گیرد. گاهی یک تغییر ناشیانه ممکن است موجب شود که معنای جمله به طور کامل عوض شود. به این ترتیب، به جای این که ویرایش بر ارزش متن بیفزاید، از اعتبار آن خواهد کاست.  

قوانین ویراستاری کتاب علمی برای همه علوم نیز یکسان نیست. مثلاً کسی که ویرایش کتاب های پزشکی را دست می گیرد، نه تنها لازم است که در این رشته تحصیل کرده باشد و با اصطلاحات تخصصی آن آشنا باشد، بلکه باید همه قوانین را نیر آموخته باشد. ویرایش کتاب های داستانی را می توان سهل ترین نوع در میان همه انواع ویرایش دانست. البته این کار هم بدون تخصص و آگاهی نباید انجام شود و باید به افراد متخصص در این حوزه واگذار شود.   

رعایت قوانین ویراستاری کتاب

آیا برای دریافت مجوز ملزم به رعایت قوانین ویراستاری کتاب هستیم؟

قوانین ویراستاری کتاب ارتباطی به دریافت مجوز ندارد. یعنی نیاز نیست برای این که یک کتاب از وزارت فرهنگ مجوز دریافت کند حتماً ویرایش شده باشد. اما ویرایش می تواند به دریافت مجوز سریع تر کمک کند. از آنجا که بسیاری از ویراستارهای با تجربه ایران تایپیست سال ها است در این زمینه فعالیت می کنند، خط قرمزهایی را که ممکن است موجب شود کتاب مجوز نگیرد می شناسند.

قوانین ویراستاری کتاب و اعمال آنها به نویسنده و مترجم کمک می کند که بتوانند با سرعت بیشتری مجوز کتابشان را دریافت کنند. وزارت فرهنگ فیلترهایی دارد که ویراستارهای خبره آنها را می شناسند و می توانند با ایجاد تغییراتی در متن موجب شوند که کتاب مدام در حال رفت و برگشت به ارشاد نباشد. وقتی که برای اولین بار کتاب برای مجوز ارسال می شود، در بهترین حالت باید همین بار اول مجوز برای آن صادر شود. زیرا گرفتن ایراد از کتاب در این صورت وقت زیادی را به خود اختصاص می دهد که ممکن است خسارت های آن جبران ناپذیر باشد.  

قوانین ویراستاری کتاب نه تنها موجب ارزشمندتر شدن آن می شود بلکه در مواردی محتوای کتاب به طور کامل تغییر پیدا کرده است. یک ویراستار محتوایی می تواند یک کتاب را از این رو به آن رو کند. کسانی که ویرایش محتوایی انجام می دهند بر موضوع کتاب تسلط کامل دارند و می توانند بهترین تغییرات را در متن ایجاد کنند. این اصلاحات می تواند بسیار عمیق باشد و حتی ممکن است شامل حذف کردن بخش هایی از متن و اضافه کردن بخش هایی دیگر به آن بشود.  

قوانین ویراستاری کتاب گستردگی زیادی دارد. بیشتر این قوانین در دوره های آموزشی به ویراستارها گفته می شوند. اما برای این که ویراستار در اعمال آنها مسلط شود، نیاز به تجربه زیادی دارد. ویراستارهایی که در ایران تایپیست مشغول فعالیت هستند دارای سابقه زیادی هستند. آنها با تمام این قوانین آشنایی دارند و با کتاب های زیادی که ویرایش کرده اند تبحر لازم را در این کار کسب کرده اند. برای ویرایش هر نوعی کتابی با هر موضوعی می توانید به ویراستارهای این مجموعه اعتماد کنید.

اهمیت قوانین ویراستاری کتاب

مطالعه صفحات زیر پیش نهاد می شود

سوالات متداول

نویسنده: دانیال فرهادی ویراستاری تاریخ انتشار: 1401/11/24 ساعت 09:00:00 تعداد بازدید: 519 امتیاز 0 از 0 نظر

کلمات کلیدی: قوانین ویرایش کتاب استاندارد ویراستاری کتاب اصول ویراستاری کتاب قوانین ویراستاری کتاب و متن قوانین ویراستاری کتب

دیدگاه کاربران

ارسال دیدگاه